Việt Nam: Mỹ bực bội với đồng minh quân sự

12/05/12- Patrick Winn, Globalpost - Vui lòng cân nhắc khi xem !

Mỹ và Việt Nam, kẻ thù cũ, bây giờ đã trở thành đồng minh quân sự để chống lại sự thống trị của Trung Quốc ở Biển Đông.

BANGKOK, Thái Lan - Ba mươi bảy năm trước đây trong tuần này, các quan chức Bắc Việt đã chuẩn bị tổ chức một bữa tiệc chính thức tại Sài Gòn, vẫn còn rải rác với đống đổ nát và thiết bị quân sự bị bỏ rơi của Mỹ.

Thời đại của các rừng napal và những cánh đồng lửa đạn cuối cùng kết thúc. Miền Nam Việt Nam, được hỗ trợ bởi vũ khí và binh lính Mỹ, đã bại trận. Qua loa phóng thanh tại một cuộc mít tinh ở Sài Gòn, Tướng Trần Văn Trà, người đứng đầu của cơ quan cộng sản có thẩm quyền tạm thời, công dân cao quý có "tinh thần chống Mỹ khốc liệt", trong khi tuyên bố sẽ trừng phạt những người "tiếp tục làm tay sai cho nước ngoài".

Trong những thập kỷ sau đó, lực lượng vũ trang của Việt Nam và Mỹ đã đi một chặng đường dài thù nghịch. Nhưng hiện nay, sự tán tỉnh kẻ thù cũ đã dẫn đến cuộc tập trận quy mô nhỏ, tàu chiến Mỹ cập cảng mà Mỹ từng chiếm đóng và thậm chí cả các cuộc đàm phán bí mật về điện hạt nhân không làm vũ khí cho Việt Nam.

"Bởi vì tình hình thế giới mới này, chúng tôi đang vào Việt Nam, tìm kiếm và nhìn thấy, để trở thành một đồng minh quân sự mới của Hoa Kỳ, ông Robert Kaplan, một tác giả và cố vấn cho Hội đồng Chính sách Quốc phòng của Lầu Năm Góc, trong một bài phát biểu trước Hội đồng Carnegie: "Đó là chính xác bởi vì Việt Nam đã đánh bại Mỹ trong một cuộc chiến tranh mà họ có không có rìu để mài, không có chip trên vai, không có mặt để mất."

Độ sâu của tình bạn vừa chớm nở này, tuy nhiên, có thể được thử nghiệm trên các vùng biển rộng trong tương lai gần.

Mối quan hệ quân sự Mỹ-Việt chủ yếu được thúc đẩy bởi một mong muốn phổ biến: chống lại quyền thống trị của Trung Quốc trên Biển Đông. Cũng giống như nước Mỹ thế kỷ 19 đòi quyền tối cao trên vùng biển Caribe, Trung Quốc đang tích cực khẳng định tuyên bố chủ quyền trên những vùng biển Đông Nam Á, một tuyến đường thương mại quan trọng và giàu dầu dưới đáy.

Nhưng hầu hết các lãnh thổ này nằm gần các nước mà Trung Quốc đòi chủ quyền hơn như Việt Nam và Philippines.

Những cuộc đụng độ giữa Trung Quốc và các quyền hạn nhỏ hơn - liên quan đến đánh cá, tàu bảo vệ bờ biển và tàu thuyền khác đang tái phát. Một cuộc xung đột đang diễn ra khi một tàu khu trục bảo vệ bờ biển Philippines đối mặt với tàu hải giám của Trung Quốc. Một tranh chấp tương tự như năm ngoái khi tàu Trung Quốc cắt cáp một tàu thăm dò dầu Việt Nam.

Một loạt các bài xã luận trên các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc cảnh báo rằng "đứng về phe với Hoa Kỳ không phải là một lựa chọn tốt" và rằng "chuẩn bị nghe âm thanh của đại bác nếu bất đồng với Bắc Kinh",... Khả năng xảy ra trận chiến qui mô nhỏ tăng lên mỗi năm, bất kỳ cuộc đụng độ giữa Trung Quốc và Việt Nam hay Philippines có thể kéo mạnh Mỹ vào cuộc.

"Nếu có một cuộc tấn công, sẽ có nghi ngờ tại Washington rằng Trung Quốc muốn chọn một nước yếu hơn để kiểm tra quyết tâm của các nước lớn hơn. Đó là kịch bản 'giết gà dọa khỉ' rất quen thuộc, ông Michael Green, một chuyên gia về quốc phòng ở Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở tại Washington DC nói.

"Mỹ rõ ràng không muốn bị lôi kéo vào các cuộc xung đột. Washington sẽ không cung cấp một chi phiếu cho Hà Nội hoặc Manila", ông Green nói tiếp, "Nhưng sẽ là áp lực rất lớn cho Washington bảo vệ các đồng minh chống nước khác xâm lược. Các đồng minh của chúng tôi sẽ lặng lẽ yêu cầu. Họ nghĩ rằng, 'Chúng ta có thể là nước tiếp theo".

Đúng Đồng minh?

Ngay cả khi có sự chia sẽ lo lắng qua sự trỗi dậy của Trung Quốc khiến Việt Nam và Mỹ gần gũi hơn, vẫn chưa rõ liệu Việt Nam sẽ thật sự trở thành một "đồng minh quân sự mới của Mỹ".

Cho đến nay, cuộc tập trận hải quân chung chỉ là các nhiệm vụ chữa cháy và tìm kiếm cứu nạn. Quân đội hai nước năm qua ký hợp tác đào tạo y tế. Chỉ có một số ít những người lính Việt Nam được đưa đến Mỹ để đào tạo mỗi năm. Một chương trình gửi các sĩ quan Việt Nam đến Texas để học tiếng Anh.

"Trong một lần diễn tập, họ có một cuộc trao đổi bí mật cấp nhà nước", ông Carl Thayer, một nhà phân tích quốc phòng và Việt Nam học nói với Đại học New South Wales của Úc nói "Bí mật chỉ là công thức nấu ăn (“The secrets were just cooking recipes)".

Mỹ vẫn từ chối bán vũ khí cho Việt Nam, nước phần lớn vẫn phụ thuộc vào công nghệ của Nga. Trong chuyến thăm củng cố quan hệ quân sự, dẫn đầu bởi cựu tù chiến tranh Việt Nam - Thượng nghị sĩ John McCain, Việt Nam đã trình bày một "danh sách" các loại vũ khí, McCain nói với các phóng viên tại Bangkok. Ông phản đối bằng cách nhấn mạnh rằng trước hết Việt Nam cần phải cắt giảm vi phạm nhân quyền.

"Ngay cả khi Mỹ bán vũ khí có tính chất phòng thủ cho Việt Nam, Trung Quốc sẽ rất khó chịu", Thayer nói. Trung Quốc, có cách để kéo Mỹ và Việt Nam lại với nhau nhưng cũng có cách hạn chế sự thân mật của họ, ông cho biết. Mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ được nêu ra để chà đạp khuôn mặt của Bắc Kinh nhưng cả hai đều phụ thuộc sâu sắc vào Trung Quốc như là một đối tác kinh doanh.

"Trung Quốc luôn luôn cảnh báo Việt Nam rằng có nguy hiểm trong việc đốt nến ở cả hai đầu," Thayer nói.

Ấm áp đối với Mỹ cũng được chinh phục bởi một số quyền lực trong Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng vẫn cảnh báo "diễn biến hòa bình". Trong số những người cộng sản, nhiều người thù địch với ý tưởng ủng hộ dân chủ với mục tiêu làm xói mòn chế độ độc đảng.

Trong năm 1998, ba năm sau khi quan hệ Mỹ và Việt Nam bình thường hóa, tài liệu quốc phòng Việt Nam công bố công khai cảnh báo rằng "cái cớ như 'nhân quyền' hoặc 'dân chủ' ... xâm nhập vào đất nước này bằng các phương tiện của nền văn hóa và hệ tư tưởng của lực lượng thù địch "đe doạ sự ổn định của Việt Nam".

Trong năm 2009, trong thời gian ra mắt sách trắng quốc phòng tương tự, hùng biện được thay đổi chút ít. Tại một cuộc họp báo, theo tài liệu phân loại của Hoa Kỳ được công bố bở Wikileaks, Phó Bộ trưởng Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh nói "những nỗ lực nguy hiểm sử dụng lớp vỏ của nhân quyền và dân chủ" để thách thức chính phủ Việt Nam.

Tham khảo bài của Patrick Winn trên Globalpost

http://www.globalpost.com/dispatch/news/regions/asia-pacific/120511/vietnam-america-military-south-china-sea