Học giả Mỹ kêu gọi Washington đáp lại 'thách thức Trung Quốc'

Hai nhà nghiên cứu cấp cao Elizabeth Economy và Michael Levi thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (Council on Foreign Relations) - một trong những viện nghiên cứu chính sách hàng đầu của Mỹ - viết rằng những gì đang diễn ra ở Biển Đông “nguy hiểm hơn rất nhiều” so với trước đây và kêu gọi Mỹ đương đầu với “thách thức Trung Quốc.”

Bài viết xuất hiện trong phần xã luận quan điểm của nhật báo Washington Post hôm thứ Sáu 16 tháng 5, một trong những tờ báo lớn và uy tín nhất ở Mỹ.

Hai tác giả nhận định rằng việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam không phải là vì dầu mỏ mà thứ nhất là vì “tinh thần dân tộc.”

Đề cập đến việc Trung Quốc thực thi chủ quyền trên thực tế ở Hoàng Sa từ năm 1974, hai tác giả nói “rút khỏi Hoàng Sa sẽ giáng một cú vào lòng tự tôn của Trung Quốc, trong khi khẳng định quyền kiểm soát của Trung Quốc đối với quần đảo này sẽ củng cố tính chính danh của giới lãnh đạo ở nhà.”

Thứ hai là “khao khát kiểm soát những hải lộ ở Biển Đông” của Trung Quốc.

Economy và Levi chỉ ra rằng 5 ngàn tỉ USD khối lượng trao đổi thương mại đi qua vùng biển ngày càng đông đúc này mỗi năm. Trong số này có gần một phần ba khối lượng dầu mỏ thế giới vận chuyển trên biển và hơn ba phần tư dầu nhập khẩu của Trung Quốc (cũng như phần lớn dầu chở tới Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan.)

“Hải quân Trung Quốc có thể còn quá yếu để thách thức sự thống trị của Mỹ trên những hải lộ chủ chốt ở Trung Đông, hoặc thậm chí kiểm soát Eo biển Malacca trọng yếu, nhưng cho lực lượng hải quân hoạt động khắp Biển Đông, Trung Quốc có thể thêm phần tin tưởng rằng Mỹ sẽ không thể làm gián đoạn nguồn cung ứng của họ,” hai nhà nghiên cứu nhận định.

Hành động mới nhất của Trung Quốc đối với Việt Nam, theo lời Economy và Levi, là lý do để Mỹ nên theo đuổi một vai trò chủ động hơn ở Biển Đông.

“Việt Nam đã nhấn mạnh cam kết của mình giải quyết tranh chấp một cách hòa bình. Nếu Trung Quốc không đáp lại, Mỹ phải sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam bằng việc tăng cường hiện diện hải quân.

“Nếu Mỹ không chứng minh lời nói bằng hành động, uy tín của Mỹ trong việc hứa hẹn ủng hộ hòa bình và ổn định trong khu vực sẽ là rỗng không,” bài viết kết luận.

VOA